Dieta bezglutenowa – sposób na celiakię

Celiakia jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, która jest wywoływana przez spożywanie glutenu – białka występującego w pszenicy, życie, jęczmieniu oraz ich przetworach. Dieta bezglutenowa jest jedyną znaną metodą leczenia celiakii i musi być przestrzegana przez całe życie osoby chorej. Poniżej przedstawiam zalecenia dotyczące diety przy celiakii, oparte na dostępnych źródłach.

Więcej na temat celiakii dowiesz się z artykułu: Czym jest celiakia?

Produkty dozwolone

Dieta bezglutenowa wymaga wyeliminowania z jadłospisu wszystkich produktów zawierających gluten. Dozwolone produkty to te, które naturalnie nie zawierają glutenu lub są specjalnie przetworzone, aby go nie zawierały. Obejmują one:

• Zboża naturalnie bezglutenowe: ryż (biały i brązowy), kukurydza, gryka, proso, amarantus, quinoa (komosa ryżowa), teff, sorgo;
• Mąki i kasze ze zbóż bezglutenowych;
• Warzywa i owoce w każdej postaci, o ile nie są przetwarzane z dodatkiem glutenu;
• Mięso, ryby, jaja – pod warunkiem, że nie są panierowane lub przyrządzane z dodatkiem produktów zawierających gluten;
• Mleko i produkty mleczne, takie jak jogurty naturalne, kefiry, ser biały, o ile nie zawierają dodatków z glutenu;
• Tłuszcze: oleje roślinne, masło;
• Napoje: herbata, kawa naturalna, soki owocowe, woda mineralna;
• Przyprawy: zioła, sól, pieprz, o ile nie zawierają dodatków z glutenu.

Produkty zabronione

Produkty zabronione w diecie bezglutenowej to te, które zawierają gluten, w tym:

• Pszenica, żyto, jęczmień oraz wszystkie ich przetwory, w tym mąki, pieczywo, makarony, płatki śniadaniowe;
• Produkty, które mogą zawierać gluten jako składnik ukryty, np. niektóre sosy, przyprawy, kostki bulionowe, słodycze;
• Produkty oznaczone na etykietach jako “może zawierać śladowe ilości glutenu” lub “w zakładzie pakowane są produkty zawierające gluten”.

Te artykuły mogą cię zainteresować:

Czy kasze zwierają gluten?

Czy ryż jest bezglutenowy?

Czy orkisz zawiera gluten?

Czy płatki owsiane zawierają gluten?

Zasady przygotowywania posiłków

Przygotowując posiłki dla osoby z celiakią, należy przestrzegać kilku zasad, aby uniknąć zanieczyszczenia glutenem:

• Wydzielić w kuchni strefy do przygotowywania posiłków bezglutenowych;
• Używać oddzielnych przyborów kuchennych i naczyń do przygotowywania potraw bezglutenowych;
• Dokładnie czyścić powierzchnie kuchenne przed przygotowaniem posiłków bezglutenowych;
• Zawsze dokładnie czytać etykiety produktów spożywczych, aby upewnić się, że nie zawierają glutenu.

Przykładowy jadłospis

Przykładowy jadłospis dla osoby z celiakią może wyglądać następująco:

Śniadanie

• Owsianka z certyfikowanego owsa bezglutenowego z dodatkiem świeżych owoców i orzechów.

Drugie śniadanie

• Jogurt naturalny z mieszanką bezglutenowych płatków śniadaniowych i kawałkami owoców.

Obiad

• Pieczona pierś z kurczaka z ziemniakami i surówką z świeżych warzyw.

Podwieczorek

• Smoothie z bananów, mrożonych jagód i mleka roślinnego.

Kolacja

• Sałatka z ryżem brązowym, tuńczykiem, czerwoną papryką, oliwkami i pestkami dyni.

Suplementacja i kontrola niedoborów

Osoby z celiakią mogą być narażone na niedobory witamin i minerałów z powodu uszkodzenia kosmków jelitowych, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. Warto zatem rozważyć suplementację, szczególnie witamin z grupy B, witaminy D, żelaza, wapnia i kwasów tłuszczowych omega-3, po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem.

Podsumowanie

Dieta bezglutenowa jest niezbędna dla osób z celiakią i wymaga ścisłego wyeliminowania wszystkich źródeł glutenu z diety. Przestrzeganie zasad diety bezglutenowej oraz regularne kontrole medyczne są kluczowe dla utrzymania zdrowia i uniknięcia powikłań związanych z celiakią.